6. Internationaal
Toneelhuis - Atropia - Foto © Bas De Brouwer
Internationale uitstraling geven aan Vlaams cultureel talent, of mee onze stempel drukken op het Europese beleid: ook daar hebben we vorig jaar de nodige inspanningen voor geleverd. Zo gaven we heel wat kunstenaars een financieel duwtje in de rug om hun werk in het buitenland voor te stellen. Het Europese Jaar van de Jeugd was dan weer een uitgelezen kans om het belang van jongerenparticipatie in beleidsvorming nog eens extra in de verf te zetten.
6.1 2022: een Europees jaar in het teken van jongeren
In 2020 en 2021 moesten onze jongeren binnen blijven, zomerkampen moesten wijken en evenementen werden afgeblazen. We kunnen niet ontkennen dat de coronacrisis een impact gehad heeft op het algemene welzijn en de ontwikkeling van onze kinderen en jongeren. De Europese Commissie riep 2022 daarom uit als Europees Jaar van de Jeugd (EYY). Een jaar dat in het teken zou staan van empowerment van een generatie die tijdens de pandemie grote offers heeft moeten brengen, een jaar dat aan jongeren nieuwe hoop, energie en vertrouwen in de toekomst zou geven.
Met het Jaar van de Jeugd wilde de Europese Commissie jongeren – en vooral kansarme en kwetsbare jongeren - aanmoedigen om actieve burgers te worden en zich in te zetten voor positieve veranderingen. Het was voor de commissie ook een kans om het eigen EU-beleid te promoten: jongeren alle kansen bieden om zich op persoonlijk, sociaal en professioneel vlak te ontwikkelen. Bovendien wilde Europa inspiratie halen uit de vele activiteiten, standpunten en inzichten van jongeren om het gemeenschappelijke EU-project verder te versterken en nieuw leven in te blazen.
Aandacht voor de stem van jongeren in beleidsvorming
Over heel Europa vonden er initiatieven plaatsen in het kader van het EYY. Alle lidstaten konden activiteiten registreren op het voorziene Europese portaal en jongeren konden daar ook letterlijk hun stem laten horen over verschillende thema’s. Zelf organiseerde de Europese Commissie onder andere Youth Talks, inspirerende speeches voor en door jongeren en Policy Dialogues, waarin Europese Commissarissen in gesprek gingen met jongeren over topics die hen aanbelangen.
Ook in het Departement Cultuur, Jeugd en Media werden diverse activiteiten en evenementen opgezet. Het EYY was in de eerste plaats een extra gelegenheid om het kind- en jongerenperspectief in de beleidsontwikkeling nog eens in de verf te zetten. Daarnaast onderstreepten we het belang van participatie van jongeren bij de ontwikkeling van het jeugd(werk)beleid, vooral voor de thema’s armoedebestrijding, participatie aan de democratie, digitaal jeugdwerk, de activering van jonge NEET's (Not in Education, Employment or Training) en de voorbereiding van het Belgisch EU-voorzitterschap Jeugd in 2024.
Foto © Luc Daelemans
Een greep uit onze activiteiten en evenementen
Het Europees Jaar van de Jeugd begon in Vlaanderen met de officiële en feestelijke uitreiking van het Council of Europe Quality Label for Youth Centres voor Jeugdverblijf De Hoge Rielen op 5 februari, in aanwezigheid van de minister van Jeugd.
Toen het Jaar van de Jeugd startte liep een andere Europees participatietraject bijna af, namelijk de Conferentie van de Toekomst van Europa (mei 2021 tot mei 2022). Omdat ook daar de stem van Vlaamse jongeren gehoord moest worden, werd er een stuurgroep opgericht met jongerenvertegenwoordigers en vertegenwoordigers van het jeugdwerk. Tegelijkertijd organiseerden we het open event ‘In gesprek: de Toekomst van Europa volgens Jongeren’, waar jongeren in gesprek konden gaan met onder andere de minister van Jeugd, Europese jongerenvertegenwoordigers en de vicevoorzitter van het Europees Jeugdforum. Al deze participatieve momenten leverden een uitgebreid rapport van aanbevelingen en voorstellen op voor de beleidsmakers.
We maakten van het Jaar van de Jeugd eveneens gebruik om onze intra-Belgische uitwisseling Bel’J in een nieuw jasje te steken. Er werd een nieuwe website ontwikkeld, die feestelijk werd gelanceerd door de 3 ministers van Jeugd. Op het bijhorende evenement, dat we samen met de Duitstalige en de Franstalige Gemeenschap organiseerden, konden jongeren en jeugdwerkers uit heel het land hun ervaringen delen en elkaar inspireren, maar ook op zoek gaan naar partners om nieuwe Bel’J-projecten op te starten.
De hele zomer van 2022 konden jongeren deelnemen aan een fotowedstrijd. Opdracht was om via sociale media een foto te delen die toont hoe het is om jong te zijn in Europa. De wedstrijd leverde bijna 100 inzendingen op. De 10 winnaars kregen een interrailticket, waarmee ze de komende zomer Europa per trein kunnen ontdekken.
Winnaar Go Strange fotowedstrijd Lio Verdonck
Hoe gaat het nu verder?
Het Europees Jaar van de Jeugd is officieel dan wel achter de rug, toch blijven we ons ook in 2023 verder inzetten om de jeugdreflex en -dimensie verder te verankeren en jongeren intensief te betrekken bij (Europese) beleidsprocessen.
Intussen heeft de Europese Commissie 2023 uitgeroepen tot Europees Jaar van de Vaardigheden, een thema dat raakvlakken heeft met het Jeugdjaar. Denken we maar aan de ontwikkeling van de capaciteiten van (kwetsbare) jongeren, een belangrijk onderdeel van het Europese jeugdbeleid.
Re-Mix - Foto © Vincent Callot
6.2 Nieuw Kunstendecreet stimuleert internationale uitstraling kunstensector
Met het nieuwe Kunstendecreet wil de Vlaamse Regering 2 ambities waarmaken. In Vlaanderen een professioneel, kwaliteitsvol en divers kunstenlandschap laten bloeien, maar daarnaast ook de internationale uitstraling van de Vlaamse kunstensector verhogen. Voor dat extra duwtje richting buitenland zijn in het decreet 3 nieuwe internationale subsidielijnen opgenomen.
Kunstenaars en kunstenorganisaties die van een buitenlandse ervaring willen proeven, kunnen voortaan kiezen uit 3 verschillende vormen van ondersteuning: een tegemoetkoming voor een internationaal presentatiemoment, een subsidie voor een internationaal presentatieproject of een residentiebeurs.
Je werk tonen in het buitenland
Met de tegemoetkoming voor een internationaal presentatiemoment krijgen kunstenaars en organisaties een financieel duwtje in de rug om deel te nemen aan een buitenlandse activiteit waaraan een presentatiemoment gekoppeld is. Het gaat bijvoorbeeld om reis-, verblijf-, verzekerings- en transportkosten, maar ook om materiaal- en andere kosten die aan de presentatie verbonden zijn. De tegemoetkoming bedraagt maximaal 7. 000 euro. In 2022 kregen 300 aanvragers deze ondersteuning.
Je productie voorstellen op een plaats met standing
Bij de subsidielijn internationale presentatieprojecten kunnen organisaties tot 50.000 euro krijgen voor de presentatie van nieuwe of bestaande kunstproducties op een plek in het buitenland met internationale uitstraling. In 2022 werden op die manier al 20 projecten ondersteund voor een totaal van 350.000 euro, waaronder de succesvolle voorstelling van FC Bergman. Die scoorde hoge toppen in de Brooklyn Academy of Music en werd door de krant The New York Times uitgeroepen tot een van de beste voorstellingen van het jaar.
Flagey - Phillippe Herreweghe - Foto © Johan Jacobs
Werken buiten je vertrouwde omgeving
Residentiebeurzen geven individuele kunstenaars dan weer de tijd en ruimte om buiten hun vertrouwde geografische context aan de ontwikkeling van hun oeuvre te werken, en dat op een binnen- of buitenlandse residentie. De beurs bedraagt maximaal 10.000 euro. In 2022 konden al een 30-tal kunstenaars van deze ondersteuning genieten.
Vlaanderen heeft een overeenkomst met een aantal residentieplekken waarmee ze over meerdere jaren samenwerkt. Die residenties worden door het Departement Cultuur, Jeugd en Media geselecteerd om artistiek interessante regio’s meer onder de aandacht te brengen. Op die manier creëren we voor een aantal centrumsteden en residenties ook een verzekerd aanbod. In 2022 werden 14 kunstenaars geselecteerd voor 8 residentieplekken.
Circusplaneet - Foto © Wouter De Mol
6.3 Aandacht voor internationalisering circusbeleid werpt vruchten af
Het Departement Cultuur, Jeugd en Media kan terugblikken op een zeer boeiend jaar voor circus in Vlaanderen. Kenmerkend voor 2022 was de grote internationale zichtbaarheid van het Vlaamse circusbeleid en circusveld.
Focus op Frankrijk en Verenigd Koninkrijk
In 2022 kwam de internationalisering van het Vlaamse circusbeleid en van de zeer diverse Vlaamse circussector in een stroomversnelling. Dankzij specifieke projecten in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk werkten we – samen met Circuscentrum en andere partners – aan een duurzame internationale verankering van de sector en zetten we de deur naar het buitenland verder open.
Om te beginnen was 2022 een cruciaal jaar voor het driejarige project Focus Frankrijk (2021-2023). Dankzij dit project slaagden we erin circus uit Vlaanderen in Frankrijk op de kaart te zetten. Het project wordt gecoördineerd door Circuscentrum en vormgegeven door een stuurgroep waarin we nauw samenwerken met verschillende werkplaatsen, gezelschappen, experten en met de Diplomatieke Vertegenwoordiging in Parijs.
Tijdens het zomerfestival Chalon dans la Rue stonden de creaties van onze artiesten en gezelschappen centraal op La Cour des Belges. Dankzij een samenwerking met de Franse Gemeenschap kon het publiek genieten van een heel ruim en divers aanbod van Belgische voorstellingen. Ook enkele medewerkers van het departement hielpen mee aan dit succesvolle circusfestival in Bourgondië.
In november werd de Plateau Flamand afgetrapt in Elbeuf, Normandië. Daarmee kregen en krijgen verschillende Vlaamse circusgezelschappen een prominente plek in de programmatie 2022-2023 van Franse festivals en speelplekken.
In 2022 werden er ook een aantal belangrijke stappen gezet richting tweede focusland: het Verenigd Koninkrijk. Zoals verschillende andere sectoren greep ook Circuscentrum de Europese middelen van de Brexit Adjustment Reserve aan om plannen te maken voor een verdere samenwerking met het Verenigd Koninkrijk. Dat project zal in 2023 in nauwe samenwerking met het departement volop tot bloei komen.
Tot slot zorgden we in 2022 ook voor een vertaling van het Circusdecreet naar het Frans en het Engels en stelden die beschikbaar op onze website.
Stimulans richting buitenland
Met een aantal projectlijnen in het Circusdecreet willen we organisaties en artiesten stimuleren om voorstellingen te creëren en te spreiden. Samen met Circuscentrum organiseerden we vorig jaar 2 infosessies om mogelijke aanvragers vertrouwd te maken met de verschillende subsidiemogelijkheden. Bedoeling was om zoveel mogelijk tips aan te reiken en zo de kans op een positief advies te vergroten, in het bijzonder voor minder ervaren dossierschrijvers.
Het nut van de infosessies was meteen voelbaar in het aantal goedgekeurde aanvragen. Zo kregen 14 nieuwe projecten een subsidie voor ‘creatie en spreiding’ van een circuskunstproductie. Dat is meer dan het dubbele van het jaar ervoor. Bij de projectlijn ‘internationale reiskosten’ was de stijging van het aantal projecten nog opvallender: daar kenden we maar liefst 18 subsidies toe voor internationale reiskosten, tegenover 2 reistoelagen het jaar voordien, toen corona nog sterk hinderde. Dankzij die subsidies konden diverse circusorganisaties in 2022 hun circuskunstproductie in 11 Europese landen brengen.
Uiteraard maakt spreiding in het buitenland ook deel uit van de werking van structureel gesubsidieerde circusgezelschappen. Het Vlaamse circus is dan ook bij uitstek internationaal georiënteerd.
Foto © Circusplaneet