Innoveren

Als Vlaamse overheid is het noodzakelijk om voorloper te zijn in ontwikkeling van nieuw beleid. Het departement werkte ook het voorbije jaar aan tal van innoverende projecten die Vlaanderen op het vlak van cultuur, jeugd en media verder op de kaart zetten.

Vlaams Journalistiek Fonds

Op 15 juni 2018 werd het Vlaams Journalistiek Fonds (VJF) gelanceerd door de Vlaamse minister van Media. Het fonds is een project van de vzw Journalismfund.eu in samenwerking met de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) en de Vlaamse overheid. Deze drie partijen vormen de stuurgroep van het VJF.

Het VJF heeft vier hoofddoelstellingen:

coördineren en verdelen van subsidies voor innovatieve journalistiek.
functioneren als aanspreekpunt voor alle journalisten.
aanwakkeren van de samenwerking met Nederland.
organiseren van een kennisdelingsplatform over alles wat met nieuws en media te maken heeft.

Subsidieoproep innovatieve journalistieke projecten groot succes

Meteen bij de start in september lanceerde het VJF een oproep voor innovatieve journalistieke projecten die het nieuwsaanbod vernieuwen, verbreden en pluriformer maken. De Vlaamse minister van Media stelde daarvoor een subsidiebudget van 500.000 euro ter beschikking.

Er werden maar liefst 37 projectvoorstellen ingediend. Dat is twee- tot viermaal zoveel als bij gelijkaardige projectoproepen in het verleden. Het totaal aangevraagde subsidiebedrag is 1,8 miljoen euro. Een autonome jury selecteerde uiteindelijk 11 projecten.

Het VJF bouwt in 2019 verder aan een traject om ook de overige doelstellingen aan te pakken.

Aanspreekpunt Integriteit

Tegen eind 2018 moest elke Vlaamse jeugdorganisatie een Aanspreekpunt Integriteit (API) hebben, of een overeenkomst met een andere vereniging sluiten met het oog op een gedeeld API.

API?

Het Aanspreekpunt Integriteit is binnen de organisatie het eerste aanspreekpunt voor wie een vraag, opmerking, klacht of andere boodschap heeft in verband met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en lichamelijke en seksuele integriteit. Het API luistert naar de vraag of het verhaal en verwijst de melder door wanneer nodig of verleent advies bij de mogelijke vervolgstappen, zonder zich inhoudelijk in de zaak te verdiepen of aan waarheidsvinding te doen. Verder kan het API ook preventieactiviteiten uitvoeren binnen de organisatie en adviezen formuleren met betrekking tot dit thema.

Alle organisaties dienden tegen eind 2018 ook een integriteitsbeleid uit te tekenen op maat van de vereniging, waarbij gezorgd werd voor een reactiebeleid. Het aanspreekpunt moet een eerste opleiding en intervisie volgen tegen 30 juni 2019.

Het Departement CJM organiseerde in het najaar van 2018 een informatiemoment voor API, i.s.m. De Ambrassade, die samen met de jeugdorganisaties Pimento en Tumult vormingen geeft voor API.

VERDERE INITIATIEVEN

In januari 2016 maakten de Vlaamse ministers van Welzijn, Onderwijs, Sport en Jeugd afspraken rond de bescherming en bevordering van fysieke, psychische en seksuele integriteit van de minderjarige. Twee belangrijke gezamenlijke acties waren de lancering van grenslijn.be en het onderzoek rond geweld tegen kinderen.

Lancering Grenslijn.be

Op 16 maart 2018 lanceerde de Vlaamse Regering grenslijn.be, een website die alle expertise en informatie over grensoverschrijdend gedrag bundelt. De website mikt vooral op vrijwilligers en professionals die met kinderen werken. Grenslijn.be is geen meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag, maar een plek waar je terechtkunt als je op zoek bent naar informatie over de problematiek. Dat kan gaan om verduidelijkende artikels, diepgaande publicaties of werkmaterialen die meteen bruikbaar zijn in de praktijk.

De website is een gezamenlijk initiatief van de Vlaamse ministers van Jeugd, Onderwijs, Sport en Welzijn. Het idee erachter is dat de informatie nu te versnipperd is en beter gebundeld kan worden op één platform. Het platform werd uitgewerkt en wordt onderhouden door de het Steunpunt Mens en Samenleving. De Ambrassade verrichte een voorstudie.

Aanbevelingen in de aanpak tegen geweld tegen kinderen en jongeren

Kinderen en jongeren worden vaak met geweld geconfronteerd, zowel online, op school, thuis, als in hun vrije tijd. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek naar geweld bij 1.713 kinderen en jongeren, dat werd verricht op vraag van de Vlaamse ministers van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Onderwijs, Jeugd en Sport. De onderzoekers pleiten voor meer samenwerking tussen de verschillende diensten die met kinderen en jongeren in aanraking komen. Daarnaast is sensibilisering nodig over de mogelijke hulpkanalen, zodat kinderen en jongeren, maar ook hun ouders weten waar ze terecht kunnen met vragen over geweld. Daarbij speelt hulplijn 1712 een cruciale rol en is er nood aan een continue afstemming met initiatieven zoals nupraatikerover.be, Awel en WAT WAT. De Vlaamse Regering lanceerde dit onderzoek in het kader van een geïntegreerde en beleidsdomeinoverschrijdende aanpak over integriteit.

Grensoverschrijdend gedrag

Begin juli 2018 keurde het Vlaams Parlement een resolutie goed over grensoverschrijdend gedrag waarna de verplichtingen in de jeugdsector op het vlak van integriteit ook decretaal werden verankerd. Daarnaast werd de Vlaamse Erkennings- en Bemiddelingscommissie voor slachtoffers van historisch misbruik decretaal verankerd en werd deze commissie onder meer ook bevoegd voor de jeugd- en cultuursector. Net voor het kerstverlof maakten de bovenvermelde vier ministers een stand van zaken van de ondernomen acties en van antwoorden op deze resolutie.

Onderzoek en actieplan grensoverschrijdend gedrag in cultuur en media

Aanleiding

De #MeToo-discussie doet sinds oktober 2017 veel stof opwaaien. Naar aanleiding van de berichten rond grensoverschrijdend gedrag in onder meer de danswereld en televisieproducties bleek dit ook in de cultuur- en audiovisuele sector een probleem te zijn. Verschillende sectororganisaties kondigden aan dat ze deze problematiek wilden aanpakken. Daarom nam de Vlaamse minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel het initiatief om samen met de kunsten- en audiovisuele sector een actieplan uit te werken. Bedoeling is de verschillende initiatieven op elkaar af te stemmen en ook de beleidsaandacht voor het thema te versterken.

Bevraging

De minister gaf aan de CuDOS-onderzoeksgroep van de Universiteit Gent de opdracht om een brede bevraging op te zetten naar de ervaringen met grensoverschrijdend gedrag. Daarbij werd ook gevraagd of de procedures om dat gedrag te melden voldoende bekend zijn. De vragenlijst werd in de periode februari-maart opgesteld door de onderzoeksgroep, in samenspraak met verschillende sectorale organisaties en vertegenwoordigers van het departement en kabinet. Verschillende overkoepelende sectorale organisaties leverden adresbestanden aan (Mediarte, Fonds voor de Podiumkunsten, Vlaamse Vereniging voor Journalisten, Kunstenpunt, Acteursgilde, Unie van Regisseurs, enz.). Gezien het gevoelige thema waren sommige organisaties terughoudend om hun adressenbestand aan de onderzoeksgroep te bezorgen. Voor die organisaties werd een anonieme open link voorzien die zij zelf konden verspreiden bij hun werknemers of leden. De uitnodiging om deel te nemen aan de bevraging werd in totaal werd naar 7.282 e-mailadressen verstuurd. 1.802 respondenten (25%) vulden de vragenlijst in, ten minste tot de vragen naar prevalentie van grensoverschrijdend gedrag.

Actieplan

Op 7 februari 2018 organiseerde de minister op zijn kabinet een rondetafelgesprek met tien sectororganisaties en met de vakbonden over de te nemen stappen. Er werden drie werkgroepen opgericht op drie sporen:

preventie

procedures om klachten te melden

sanctionering

In de loop van de maanden maart en april 2018 formuleerden de werkgroepen acties vanuit telkens drie perspectieven:

op het niveau van organisaties, met specifieke aandacht voor freelancers

sectorspecifiek

algemeen (sectoroverschrijdend)

De input van deze werkgroepen en de resultaten van de bevraging vormden de basis voor dit actieplan.

De belangrijkste doelstellingen uit het actieplan: ervoor zorgen dat de kanalen om klachten te melden bekend zijn en benut worden en dat slachtoffers geholpen worden. Daarvoor wordt het meldpunt 1712 versterkt en wordt bekeken hoe er een brugfunctie tussen de kunsten- en audiovisuele sector en het meldpunt kan worden geïnstalleerd. Daarnaast wordt volop ingezet op opleiding van vertrouwenspersonen en worden organisaties aangesproken om een integriteitsbeleid uit te werken. De sectorfondsen zullen organisaties en leidinggevenden daarbij ondersteunen via opleidingen en informatieverstrekking. Het contact tussen lotgenoten wordt versterkt via de ondersteuning van ‘peer support’. Om het thema grensoverschrijdend gedrag ook al bespreekbaar te maken in de opleidingen die voorbereiden op een job in de kunsten- en audiovisuele sector, komt er overleg tussen de sectoren en het onderwijs. In 2019 zal er een brede sensibiliseringscampagne in de kunsten- en audiovisuele sector worden opgezet.

Lees het onderzoeksrapport

Lees het actieplan

Gratis vrijwilligersverzekering

De vrijwilligerswet maakt heel wat vrijwilligers immuun. Als een vrijwilliger in zijn activiteiten een fout maakt waarvan iemand anders schade ondervindt, is de organisatie daar aansprakelijk voor. Daarom voorziet de wetgever een verzekeringsplicht voor de meeste vrijwilligersorganisaties.

Er zijn echter ook organisaties die vrijwilligers inschakelen zonder dat ze een verzekeringsplicht hebben. Sinds 2007 werd daarom aan deze organisaties een gratis vrijwilligersverzekering aangeboden door de provincies. Nu de provincies niet langer bevoegd zijn voor de persoonsgebonden bevoegdheden, zoals Cultuur, Jeugd, Welzijn, Gelijke Kansen en Sport, wordt deze gratis vrijwilligersverzekering sinds 1 januari 2018 aangeboden door Vlaanderen.

Wat houdt de vrijwilligersverzekering in?

De gratis vrijwilligersverzekering dekt vrijwilligers voor burgerrechtelijke en buitencontractuele aansprakelijkheid, biedt rechtsbijstand en een verzekering voor lichamelijke ongevallen bij activiteiten die ze onder de toepassing van de vrijwilligerswet uitvoeren.

Ongeacht de sector waarin ze actief zijn, kunnen de vrijwilligersorganisaties die in aanmerking komen voortaan terecht bij het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk om hun erkenningsnummer voor deze verzekering aan te vragen.

Een nieuwe start

Voor 2018 bleef de aanvraag en het aangeven van activiteiten ongeveer hetzelfde als in het verleden, maar werd alles in stelling gezet voor een grondige actualisering en vernieuwing vanaf 1 april 2019.

Na een grondige evaluatie heeft het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk, met ondersteuning van het Departement CJM, in de loop van 2018 een nieuw reglement opgesteld dat in het voorjaar van 2019 in werking zal treden. Daarnaast werd een aanbestedingsprocedure opgestart voor het aanstellen van een nieuwe verzekeraar met een geactualiseerde polis. Ten slotte hebben departement en steunpunt in 2018 een traject opgestart om de aanvraagprocedure vanaf het voorjaar 2019 volledig te digitaliseren.

Bedoeling van de nieuwe werking is om vrijwilligers en verenigingen optimaal te sensibiliseren en ondersteunen bij het verzekeren van hun vrijwilligers, zodat iedereen snel en gemakkelijk zijn weg vindt. De nieuwe voorwaarden zorgen voor meer duidelijkheid en eenvormigheid en sluiten misbruiken uit.

Alle informatie omtrent de voorwaarden om een erkenning aan te vragen en het verzekeren van je activiteiten, vind je op www.vrijwilligersverzekeren.be. De verzekering zelf aanvragen kan op www.gratisvrijwilligersverzekering.be.

De gratis vrijwilligersverzekering maakt deel uit van het gecoördineerd Vlaams vrijwilligersbeleid.

Bekijk de presentatie Gecoördineerd Vlaams Vrijwilligersbeleid in een notendop

Beurzen meester-leerling-trajecten

In 2018 werden voor het eerst 27 beurzen toegekend voor het doorgeven van vakmanschap in meester-leerling-trajecten. Het beleid rond immaterieel cultureel erfgoed kreeg daarmee een flinke impuls. Niet-tastbaar erfgoed dat in hoofden en handen van mensen zit is immers erg waardevol, maar ook kwetsbaar.

Het doorgeven van dit vakmanschap is een voorwaarde om het levend te houden. Maar vaak gaat het om intensieve en tijdrovende processen. De beurzen geven vakmensen ruimte om een aantal maanden tot twee jaar intensief te gaan samenwerken met iemand die bij hem of haar in de leer wil gaan. Zowel meester als leerling(en) ontvingen een stuk van de beurs, samen voor een bedrag van maximaal 2.000 euro per maand. De eerste editie, een experiment, was met 107 aanvragen een groot succes.

De 27 geselecteerde trajecten - goed voor een totaal subsidiebedrag van 1 miljoen euro - tonen aan dat er in Vlaanderen een grote rijkdom is aan divers vakmanschap. Een aantal beurzen ging naar beoefenaars van ambachten als smeden, artisanaal borduren of meubelmaken. Oude praktijken leiden hierbij vaak tot nieuwe creaties zoals in het maken van juwelen of in de mode. In onze regio is ook heel wat knowhow aanwezig voor het in stand houden van ons cultureel erfgoed, zoals rond glasschilderkunst. Als regio van Bourgondiërs mocht ook eten en drinken niet ontbreken. Zo waren er veelbelovende trajecten rond craftbrewing, likeurstoken en het bakken van ambachtelijk brood.

Het vakmanschap moet ook cultuurbreed gezien worden, met interessante trajecten vanuit de podiumkunsten rond het doorgeven van clown acts, figurentheater of kruisbestuivingen tussen vechtkunsten en hedendaagse dans. Ook vakmanschap dat migranten naar Vlaanderen meebrengen, zoals het Afghaans borduren of vocale tradities uit het Midden-Oosten, leidt tot boeiende interculturele samenwerking.

Masterplan Diversiteit in/en het jeugdwerk

Minister van Jeugd Sven Gatz, De Ambrassade, VVJ en de jeugdwerksector sloegen in 2018 de handen in elkaar om werk te maken van diversiteit in het jeugdwerk. Diversiteit is al geruime tijd een belangrijk aandachtspunt in de sector. Dat blijkt uit de vele initiatieven en projecten die de laatste jaren werden opgezet, zoals de visienota Diversiteit in/en het jeugdwerk. Met het #Burgerkabinet op 6 mei 2016, ‘Geef mee kleur aan jeugd’ toonde ook de minister zijn engagement en interesse voor het thema. Dat engagement werd nog sterker toen hij eind 2016 op de ronde tafel Diversiteit in/en het jeugdwerk in gesprek ging met een honderdtal jeugdwerkers uit allerhande jeugdwerkorganisaties. Er werd structureel een beleidsnetwerk georganiseerd waarin de verschillende beleidsinitiatieven werden voorbereid zoals de rondetafel en de projectoproep ‘Bruggenbouwers’ in 2017. Via dit netwerk werd eind 2017 het Masterplan Diversiteit in/en het jeugdwerk voorbereid.

Het Masterplan Diversiteit in/en het jeugdwerk heeft twee belangrijke doelstellingen:

Meer gelijke mogelijkheden creëren zodat alle kinderen en jongeren volop kunnen genieten van de ontspanning en de ontwikkelingskansen die het jeugdwerk biedt.

Meer verbinding maken tussen de gescheiden circuits van de reguliere jeugdorganisaties en de doelgroepspecifieke organisaties. Denken we maar aan een speelpleinwerking die zich aanpast zodat ook jongeren met een handicap kunnen deelnemen, een welzijnsorganisatie die samenwerkt met jeugdverenigingen zodat jonge vluchtelingen het vrijetijdsaanbod leren kennen, of een jeugdbeweging en een zelforganisatie van minderheden die van elkaar leren. Jeugdwerkparticipatie kan de motor zijn voor sociale integratie en verbinding in de samenleving.

Het masterplan moet de dingen op een duurzame manier in beweging zetten. Het overstijgt de huidige legislatuur en bevat een waslijst van ambitieuze acties rond diversiteit, zowel naar kinderen en jongeren toe als meer specifiek in het jeugdwerk zelf. Ook de acties uit de verschillende doelgroepgerichte beleidsplannen krijgen er een plaats. Hoewel het masterplan een gezamenlijk engagement is van de jeugdsector en de Vlaamse overheid, worden ook lokale overheden en eventuele andere actoren uit het middenveld, andere sectoren of andere beleidsniveaus uitgenodigd om zich te engageren en acties te formuleren.

Eén miljoen euro voor meer diversiteit in het jeugdwerk

De Vlaamse minister van Jeugd besliste in 2018 om zestien projecten rond diversiteit in het jeugdwerk in Vlaanderen en Brussel te subsidiëren voor een bedrag van in totaal 1.001.690 euro. De minister koos er met deze projectoproep Sociale Integratie voor om een belangrijke impuls te geven aan het Masterplan Diversiteit in/en het jeugdwerk. De geselecteerde projecten brengen kinderen en jongeren via ontmoeting en samenwerking in contact met verschillende organisaties en verenigingen in het brede jeugdwerk. Een overzicht van de geselecteerde projecten.

Bekijk de foto's

Jeugdwerk Voor Allen

Jeugdwerk Voor Allen, kortweg JWVA, is een unieke netwerkorganisatie in Vlaanderen, met een link naar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het doel van het project is om kinderen en jongeren met een beperking en/of in maatschappelijk kwetsbare situaties zoveel mogelijk te kunnen laten deelnemen aan het jeugdwerk. Het JWVA-netwerk bestaat uit diverse organisaties met expertise rond werken met kinderen en jongeren die zich in een maatschappelijk kwetsbare situatie bevinden en/of een beperking hebben. Dit vraaggestuurd netwerk wordt betoelaagd en gecoördineerd door het Departement Cultuur, Jeugd en Media. De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk en vzw Oranje zijn Vlaamse partners in de realisatie van dit project. De inkanteling van de provincies gaf de kans om het bestaande systeem van Jeugdwerk Voor Allen in Oost-Vlaanderen uit te rollen op Vlaams niveau.

In 2018 werd hiermee van start gegaan. Ondertussen zijn er in Antwerpen, Limburg, Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant zogenaamde netwerktafels opgestart en actief aan de slag met het brede thema. Dit vertaalt zich onder andere in een intensieve samenwerking met en binnen de sector en geeft de kans om als Vlaamse overheid de vinger aan de pols te houden en eventuele signalen snel op te pikken. Zo kwamen er bijvoorbeeld extra vragen rond de subsidielijnen via JWVA binnen bij het departement. De aanwezigheid in het veld zorgt dus voor een grotere aanspreekbaarheid.

Naast het officiële driemaandelijkse overlegmoment is er ook veel informeel overleg, onder meer via de netwerktafel in Vlaams-Brabant en de opgebouwde contacten. Op deze manier wordt de eigenheid van de regio’s behouden en is er toch sprake van een Vlaams beleid. In deze regionale overlegplatformen wordt beslist welke noden prioritair zijn en op welke wijze hierop kan ingespeeld worden. Naast de vormingen en procesbegeleidingen worden op basis van de regionale noden bijvoorbeeld ook brochures ontwikkeld en/of verdeeld.

Na het vormen van de meerdere regionale netwerken werd eind 2018 een grootschalige communicatiecampagne opgestart om JWVA over Vlaanderen heen lokaal bekend te maken. In het najaar vonden ook regionale vormingsmomenten plaats met thema’s als suïcidepreventie, spelen aanpassen, diversiteit op de werkvloer, de genderneutrale organisatie, jeugdwerk zonder grenzen, … Verschillende partners van JWVA staan in voor de concrete uitwerking van de vormingsmomenten.

Het uitrollen van Jeugdwerk Voor Allen op Vlaams niveau werd alvast op enthousiasme onthaald in de sector.

"Het is fijn om te merken dat er in het jeugdwerk veel goesting zit om te werken rond diversiteit. Ontmoeting, leren van elkaar en inspelen op noden staan centraal in het netwerk. De kracht zit voor mij vooral in de samenwerking. Elke organisatie rond de tafel heeft zijn eigen expertise. Op die manier is het mogelijk om de vertaalslag te maken van de verschillende diversiteitsthema's naar het jeugdwerk. Dit kunnen we aanbieden in de vorm van vorming en ondersteuning."

Fibe Waes,

Ambassadeur West- en Oost-Vlaanderen van Jeugdwerk Voor Allen – Oranje vzw

"Door samen te werken, te leren van elkaars expertise en het jeugdwerk te inspireren, draagt Jeugdwerk Voor Allen er toe bij sociale aansluiting te creëren voor ieder kind, ongeacht afkomst, beperking, gender of seksuele oriëntatie."

Sander Cornelis,

Algemeen coördinator Wel Jong Niet Hetero