Maak er een gewoonte van om via werfpanelen te communiceren over de lokale opgraving. De inhoud van de werfpanelen dient als een eerste opvangnet voor informatievragen en biedt de archeologen visuele ondersteuning bij het beantwoorden van vragen. Bespreek lokaal, of binnen het bedrijf, wie daarvoor het aanspreekpunt is.

Omwoners zijn vaak benieuwd naar hoe een opgraving eruit ziet en willen archeologen graag aan het werk te zien. Als archeoloog wil je laten proeven van het verleden. Wat is er leuker dan andere mensen blij maken en boeien met net datgene wat jou passioneert? Heb jij zelf ooit al aan de lippen van een gepassioneerd gids gehangen? Dit is jouw kans om eens aan de andere kant te staan. Gun nieuwsgierigen een blik en geef ze de kans om vragen te stellen.

De meest laagdrempelige manier om de voortgang van het archeologisch onderzoek te communiceren is via de sociale mediakanalen van de betrokken partijen: het bedrijf (zowel opdrachtgever als opdrachtnemer), de IOED of het lokaal bestuur. Je kunt een stap verder gaan en via die media in interactie gaan met geïnteresseerden en omwonenden.

Gebruik zoveel mogelijk bestaande kanalen van de gemeente, erfgoeddienst, heemkundige kring ... Ook veel archeologische bedrijven onderhouden een actieve Facebookpagina met maandelijks tot wekelijks berichten en foto’s over de eigen werven en vondsten. Zorg voor genoeg connecties tussen al deze aparte pagina’s zodat verschillende bezoekersprofielen worden aangesproken en gelinkt: van de metaaldetectorist die bepaalde bedrijven al volgt, tot de buurtbewoner die enkel geabonneerd is op de Facebookpagina van zijn wijk. Stroomlijn de communicatie en terminologie zodat alle partners met dezelfde plaatsnamen, handles (@) en hashtags (#) werken. Ook het taggen van lokale erfgoedinstanties en besturen helpt.

Zal het onderzoek een langere tijd duren? Dan kan het lonen om een aparte Facebook-, Twitter-, of Instagrampagina, blogreeks of webpagina te maken waarnaar steeds kan worden doorverwezen. Een (inter)gemeentelijke dienst kan na verloop van tijd een mooi overzicht van het lokale archeologisch onderzoek verzamelen. Hou er wel rekening mee dat je je aantal volgers vanaf nul moet opbouwen.

Organiseer een opensleuvendag (werfbezoek) als de site er zich toe leent. Dat wil zeggen als ze fysiek toegankelijk is, de oppervlakte groot genoeg, het onderzoek meer dan een aantal dagen duurt én de opdrachtgever toestemming geeft. Het moment van de opgraving is het meest directe contactmoment voor publiek.

Werfbezoeken voor specifieke doelgroepen tijdens de werkuren zijn het gemakkelijkst te organiseren en communiceren. Lokale besturen appreciëren bovendien een uitnodiging aan lokale scholen of verenigingen. Daarnaast kan het voor opdrachtgevers een interessante PR-vorm zijn om een werfbezoek aan te bieden bij klanten of werknemers.

In tweede instantie worden rondleidingen georganiseerd voor buurtbewoners. Meestal vindt dergelijk werfbezoek in het weekend plaats, hetgeen extra organisatorische inspanningen en personeel vraagt. Opgelet, bij mooi weer komt op dit soort werfbezoeken steevast veel publiek af. In een maximaal scenario wordt aan de opensleuf een groter publieksevenement verbonden met workshops, lezingen en re-enactors.

Omdat niet alle bedrijven dit soort weekendactiviteit kunnen dragen, zijn de medewerking en (logistieke) faciliteiten van de gemeente belangrijk: gaande van communicatie en verspreiding van een persbericht, het referentiemateriaal, de infoborden, de tentjes of de tijdelijke fietsenstalling die ze leveren, tot de archeoloog van de IOED of (stads)gids die de rondleiding zelf komt geven. Dat laatste helpt zeker wanneer niet alle terreinarcheologen zich didactisch vaardig genoeg achten om intensief te interageren met een breed en divers doelpubliek. De medewerking van de terreinarcheologen bestaat in dat geval uit het uitstallen van enkele bijzondere vondsten en grondplannen in de werfkeet.

Soms is het gewoonweg niet mogelijk om werfbezoeken te organiseren: de site is te gevaarlijk, het weer te slecht of de timing te krap. Het is daarom mooi meegenomen dat er ook een grote fascinatie bestaat voor de figuur en het beroep van de archeoloog. Raakt het publiek niet tot bij de archeoloog, dan raakt de archeoloog misschien wel tot bij het publiek? Een bezoek van de archeoloog in de klas vraagt een beperkte voorbereiding of coördinatie. Via de kinderen en jongeren, attendeer je in één klap ook ouders op archeologisch onderzoek in de buurt. Maar dit format hoeft zich niet tot buurtscholen te beperken. Deze aanpak maakt een uitgesproken doelgroepenwerking mogelijk die inspeelt op lopende lokale doelgroepenwerking, maar ook op de betrokken archeoloog. Kinderen of ouderen, de groendienst of de kunstacademie, mensen met bijzondere vaardigheden of uitdagingen … het archeologisch of landschappelijk perspectief kan voor veel doelgroepen inspirerend werken.