PRESENTATIES

Parallelsessies

We presenteren de resultaten van het onderzoek naar zogenaamd “meervoudige intergemeentelijke samenwerkingsverbanden” dat door FARO, OP/TIL en VVSG werd uitgevoerd. “Meervoudige intergemeentelijke samenwerkingsverbanden” zijn samenwerkingsverbanden die meerdere deelwerkingen combineren in de sfeer van cultuur en erfgoed. We presenteren vier mogelijke modellen om zo’n “meervoudig intergemeentelijk samenwerkingsverband” vorm te geven. Per model geven we ook een aantal randvoorwaarden en succesfactoren mee. Het onderzoeksrapport kan je hier raadplegen.

Hoe betrek je centrumsteden bij intergemeentelijke samenwerking rond cultuur? Er zijn in Vlaanderen 19 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor bovenlokale cultuurwerking. In vier daarvan is een centrumstad betrokken. KULeuven - Instituut voor de overheid onderzocht de rol van centrumsteden bij intergemeentelijke samenwerking rond cultuur. Leer bij over de ervaringen die lokale besturen hebben in het al dan niet regionaal samenwerken en over de drempels en stimulansen die ze daarbij ervaren.

In 2022 publiceerde het departement in samenwerking met het agentschap Onroerend Erfgoed hierover een visietekst ‘Samen inzetten op depotuitdagingen’. De Vlaamse overheid wil met dit depotbeleid en de regierol die ze hierin opneemt, een kader scheppen om depotuitdagingen aan te pakken. Daarvoor stelt ze gezamenlijke doelen voorop. Het zijn doelen die het eigen Vlaamse beleid richting geven voor de verdere beleidsvoering, maar ook het beleid van andere besturen, inrichtende machten en erfgoedbeheerders kunnen inspireren om vanuit eenzelfde denkkader aandacht te besteden aan depotuitdagingen. In deze sessie lichten we toe wat de beleidsvisie van de Vlaamse overheid is en hoe intergemeentelijke samenwerkingsverbanden kunnen inspelen op depotuitdagingen voor erfgoed.

Benieuwd naar de kernpunten van de beleidsnota en hoe ze geïmplementeerd worden? Wil je weten hoe dit jouw intergemeentelijk samenwerkingsverband kan versterken? Sluit aan bij onze informatieve sessie, waarin het agentschap Onroerend Erfgoed toelicht hoe de beleidsnota in een ondernemingsplan wordt gegoten. Tijdens deze sessie krijg je al een vooruitblik op de belangrijkste beleidskeuzes en de grote lijnen van het implementatietraject.

Vlaanderen kent een rijke erfgoedtraditie. Met het Topstukkendecreet wil de Vlaamse overheid roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang, beter gekend als de topstukken, beschermen en ervoor zorgen dat deze zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen in Vlaanderen niet verloren gaan.

Maar wat betekenen de criteria “zeldzaam en onmisbaar”? Hoe wordt de Topstukkenlijst opgesteld? Wat zijn de gevolgen van een opname van een topstuk in de Topstukkenlijst?

Behalve musea beheren ook lokale besturen, kerkbesturen, private instellingen, privépersonen… topstukken. Welke ondersteuning kunnen zij van de Vlaamse overheid krijgen, zodat zij topstukken de best mogelijke zorgen kunnen geven? Hoe verloopt een vraag voor ondersteuning praktisch? Je komt het allemaal te weten in deze sessie.

Belangrijk, wat is jouw rol in het beleid rond topstukken van de Vlaamse Gemeenschap? Samen gaan we na hoe jij als ‘cultuurambassadeur’ het lokale cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang in kaart kan brengen en het topstukkenbeleid mee uitdraagt.

Tradities, eetcultuur, vakmanschap ..: immaterieel erfgoed vind je in heel Vlaanderen. De Vlaamse overheid voert een beleid rond immaterieel erfgoed, met o.a. een Inventaris en een Register van Goede borgingspraktijken, subsidies voor het doorgeven van vakmanschap, het platform immaterieelerfgoed.be en een netwerk van dienstverleners die erfgoedgemeenschappen en beoefenaars ondersteunen. Cultureel-erfgoedcellen zijn hierbij belangrijke partners. Ze vertalen het Vlaamse beleid naar de lokale en regionale praktijk. In deze sessie lichtten we de verschillende beleidsinstrumenten toe, met centraal daarbij de rol van cultureel-erfgoedcellen: hoe zetten erfgoedcellen in op de Inventaris Vlaanderen? Welke mooie projecten, waar erfgoedcellen aan meewerkten, staan op het Register van Goede Borgingspraktijken? Hoe zorgen erfgoedcellen ervoor dat waardevol vakmanschap in stand wordt gehouden? En hoe werken erfgoedcellen hiervoor samen met de andere dienstverleners in de cultureel-erfgoedsector?

Wil je als gemeente extra inzetten op cultureel erfgoed?

In deze sessie gaan we in op goede redenen die er kunnen zijn voor gemeenten om een cultureel-erfgoedbeleid te gaan realiseren vanuit een intergemeentelijk samenwerkingsverband met een cultureel-erfgoedcel. Hoe kunnen beiden elkaar versterken?

Intergemeentelijke samenwerking biedt mogelijkheden voor lokale besturen om samen te werken aan gemeenschappelijke doelen. Maar welke vorm van samenwerking past bij jouw organisatie en context? In deze sessie gaan we dieper in op de verschillende vormen van intergemeentelijke samenwerking zoals omschreven in het Decreet Lokaal Bestuur: de interlokale vereniging, de projectvereniging en de dienstverlenende of opdrachthoudende vereniging.

Intergemeentelijk samenwerken met jeugd: hoe bereik je zowel jeugdambtenaren als jongeren? Jongeren zijn een snel veranderende doelgroep. Een kind evolueert in zes jaar tijd van een kleuter naar een middelbare scholier. Tegelijk wisselen jeugdambtenaren gemiddeld om de zeven jaar. Ontdek in deze pitch wat hen triggert, wat hun allergieën zijn en hoe je sterke verbindingen kunt leggen.

Sinds 2020 werken 148 lokale besturen in 19 regio’s samen aan cultuur via een intergemeentelijk samenwerkingsverband voor bovenlokale cultuurwerking. Met een open blik zoeken ze samen naar geslaagde oplossingen voor de reële noden in hun culturele veld. Samenwerken staat hierbij centraal, ook met partners van buiten de cultuursector. Leer hun concrete praktijken voor bibliotheken, cultuurspreiding en participatie, talentontwikkeling en ondersteuning kennen.

Verdiepende sessies

Een sterk IGS Jeugd staat of valt met betrokkenheid. Ambtenaren én bestuurders moeten zich samen eigenaar voelen van het project om een stevig draagvlak en betrokkenheid te creëren. In de praktijk loopt dit niet altijd even vlot. Ambtenaren en bestuurders hebben soms verschillende noden, ervaren andere drempels en ze hebben niet dezelfde prioriteiten. In deze sessie ontdek je waarom gedeeld eigenaarschap één van de twaalf belangrijk succesfactoren is voor een duurzame samenwerking. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en een handige infographic delen we leerlessen uit ons traject met stakeholders. Je krijgt concrete handvatten om zowel ambtenaren als bestuurders beter te betrekken en je Intergemeentelijk samenwerkingsverband Jeugd te laten groeien.

Het decreet over de bovenlokale cultuurwerking streeft naar samenwerking met andere sectoren, zoals sport. In deze sessie maak je kennis met twee inspirerende praktijkvoorbeelden, waarin een intergemeentelijk samenwerkingsverband voor bovenlokale cultuurwerking nauw samenwerkt met sport.

De Vrijetijdsregio Druivenstreek integreert sport naadloos in haar werking en het IGS Cultuur Midwest werkt samen met Sport Midwest binnen DVV Midwest.

De coördinatoren van de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor bovenlokale cultuurwerking leiden een werkgroep waarin, samen met de sportverantwoordelijken van de betrokken gemeenten en steden, een bovenlokaal sportbeleid wordt ontwikkeld.

Deze verdiepende sessie richt zich op intergemeentelijke samenwerking in de brede vrijetijdssector. Intergemeentelijke samenwerking biedt gemeenten de kans om maatschappelijke uitdagingen gezamenlijk aan te pakken, doelen te delen en expertise beter te benutten. Maar er zijn heel wat knelpunten, zoals complexiteit en inefficiënties binnen bestaande samenwerkingsverbanden.

Daarom is het zinvol dat lokale besturen de start van de nieuwe subsidieperiode op 1 januari 2027 aangrijpen om het landschap van de bovenlokale samenwerking te herdenken. Het meest voor de hand liggend is een keuze voor vereenvoudiging (lees: minder samenwerkingsverbanden), maar het kan evengoed gaan om optimalisatie, versterking of uitbreiding van de bovenlokale samenwerking. We reiken tijdens deze sessie een helder stappenplan aan om de bovenlokale samenwerking in de vrijetijdssector te herdenken. We focussen daarbij op cruciale thema’s zoals het definiëren van gezamenlijke ambities, het opzetten van een efficiënte projectstructuur, het bepalen van de financiering en personeelsinzet en de verdere operationalisering en implementatie van de gemaakte keuzes.

Daarnaast besteden we aandacht aan enkele belangrijke aspecten die samenwerking nog succesvoller kunnen maken, zoals het betrekken van de juiste stakeholders en nabijheid als terugkerend aandachtspunt.

Praktijkvoorbeelden uit Vlaanderen illustreren hoe een meer geïntegreerde samenwerking rond vrijetijdsthema’s kan worden georganiseerd en hoe specifieke uitdagingen in verschillende regio's worden aangepakt. Deze voorbeelden bieden handvaten voor toepassing in jouw eigen context.

Tijdens de sessie is er ruimte om vragen te stellen aan experts en praktijkgerichte antwoorden te ontvangen op jouw specifieke uitdagingen.

In deze verdiepende sessie gaan we in op de stap naar regioconformiteit. Waarom vraagt de Vlaamse overheid om de samenwerkingsvormen af te stemmen op de referentieregio’s? Hoe begin je daaraan? Kan je een afwijking vragen en hoe moet je die motiveren?

Lokale besturen kunnen de start van de nieuwe subsidieperiode op 1 januari 2027 aangrijpen om die oefening niet zuiver op het niveau van het intergemeentelijk samenwerkingsverband te maken, maar om naar het volledige landschap van de bovenlokale samenwerking in de brede vrijetijdssector te kijken.

We behandelen essentiële thema's zoals het hertekenen van grenzen, het bepalen van de juiste schaal voor samenwerking en het vormen van thematische of geografische clusters die recht doen aan de lokale identiteit en behoeften. Daarnaast besteden we aandacht aan het belang van nabijheid – zowel fysiek, mentaal als organisatorisch. We ronden de sessie af door in te gaan op de meerwaarde van het samenwerkingsverband, door schaalvoordelen te combineren met een sterke lokale betrokkenheid. Om dit alles tastbaar te maken, bespreken we voorbeelden uit de Vlaamse lokale praktijk die illustreren hoe dergelijke oefening geïntegreerd kan worden aangepakt. Deelnemers krijgen de gelegenheid om vragen te stellen, uitdagingen uit hun eigen praktijk te delen en mee na te denken over oplossingen.

Het nieuwe Bovenlokaalcultuurdecreet van 8 maart 2024 voorziet twee subsidielijnen voor werkingssubsidies aan intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Naast de reeds bestaande werkingssubsidies voor een bovenlokale cultuurwerking, kunnen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden nu ook middelen krijgen voor de organisatie van een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie. In deze verdiepende sessie lichten we voor beide subsidielijnen het doel en de opdrachten toe. Daarna overlopen we in detail de tijdslijn en procedures voor het aanvragen van deze werkingssubsidies. Je komt alles te weten over de voorwaarden en criteria en over de voorziene overgangsmaatregelen. Deze sessie dompelt je dus helemaal onder in de bepalingen van het Bovenlokaalcultuurdecreet en het uitvoeringsbesluit.