In inkt vereeuwigd
Tattoo apprenticeship
Tatoeages zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld en de popcultuur. Een officiële opleiding tot tatoeëerder is er niet. Wie kennis en praktijkervaring wil opbouwen moet leren van ervaren 'tattoo artists'. Alleen zo wordt het vakmanschap overgeleverd. Die opleidingsvorm heet in het tattoowereldje 'apprenticeship'.
Gerenommeerd tattookunstenaar Sandy Verfaille greep het beurstraject vol enthousiasme aan om aspirant-tatoeëerder Siebe Van Oplynes te begeleiden en op te leiden. Sandy runt de succesvolle tattoostudio Inksane, die reeds meerdere malen in de prijzen viel. Bij haar kunnen de leerling-tatoeëerders alle knepen van het vak leren; van tekenen en ontwerpen tot anatomie en kennis van huidtypes; en van tattootechnieken tot het runnen van een eigen zaak.
Sandy is gespecialiseerd in fotorealisme. Tijdens haar eigen zoektocht naar goede leermeesters moest ze vaststellen hoe moeilijk het was om zich te verdiepen in het negentiende-eeuwse klassiek realisme, een stijl die in ons land verloren dreigt te gaan. Daarom haalt ze buitenlandse artiesten van o.a. de Florence Academy of Art naar haar eigen studio voor schildercursussen. Zo vindt dit erfgoed zijn weg in haar eigen werk en dat van haar team.
"De beste leraren zijn zelf artiest. Eén dag met een gepaste leraar is meer waard dan honderd uur aan zelfstudie."
Sandy Verfaille
Restauratietechnieken voor ons geschreven en gedrukt verleden
Martine Eeckhout is gespecialiseerd in conservatie en restauratie van boeken, kunst op papier, archiefdocumenten, perkament en zegels. Om haar vakmanschap te vervolmaken volgde ze cursussen in binnen- en buitenland, onder meer aan de Sorbonne. Met haar dertig jaar ervaring beschikt Martine over een expertise die uniek is in Vlaanderen. Als docente bij CORES (Competentieplatform voor Conservering en Restauratie van Boeken en Archief) deelt ze haar kennis met toekomstige restauratoren.
In de periode 2016–2018 gaf ze een opleiding papierrestauratie. Zo leerde ze Annelies Vanherck, Marijke Salden en Anne Marie Philips kennen, leerlingen die opvielen door hun motivatie en handvaardigheid. In een beurstraject van twee jaar geeft Martine haar ambacht nu verder aan hen door. Op die manier verbreden de leerlingen hun kennis en technieken naar boekrestauratie en het conserveren en restaureren van leder, papier, textiel en perkament.
Net zoals hun leermeester zijn de leerlingen overtuigd van de grote maatschappelijke waarde van dit vakmanschap. Het moet bewaard en doorgegeven worden zodat belangrijk cultureel erfgoed niet verdwijnt. Zonder de juiste vakkundige ingrepen zouden archieven, banden en charters verloren gaan.
"Bij restauratie moet je overleg plegen over risico’s, je moet een manier van denken aanleren en veel oefenen. Dat kan enkel op echte oude boeken. Het is dus belangrijk om dat onder begeleiding van een ervaren restaurator te doen."
Annelies Vanherck
Water en vet, een huwelijk op steen
Cyriel Verbist is een allrounder in de drukkerswereld, maar zijn specialiteit is lithografie of steendruk. Zijn vakkennis stopt niet bij het tekenen op steen, maar gaat verder tot bij de machine: hij beheerst de volledige werking van historische drukpersen. Het vakmanschap van de lithograaf dreigt echter te verdwijnen. Door het arbeidsintensieve en analoge karakter komt het niet meer aan bod in reguliere grafische opleidingen. De nieuwe generatie drukkers werkt volledig digitaal. Nochtans dragen creatieve toepassingen van oude druktechnieken in combinatie met moderne methodes bij tot vernieuwde kunstvormen binnen de grafiek.
De kennis die in zijn hoofd en handen zit, wil Cyriel graag overdragen aan de volgende generatie. Dat kan alleen in een intensief traject. Al doende leert men de kneepjes van het vak. Eline Van Deun is grafisch vormgever en geeft les in het kunstonderwijs. Zij is op zoek naar vernieuwende vormentaal om leerlingen hun creativiteit te laten ontdekken. Laura Meeus is drukker van beroep en wil haar kennis verruimen en zich verdiepen in lithografie. Tien maanden lang gingen Eline en Laura tweemaal per maand vier uur aan de slag met materialen en machines.
De handgeschreven letter in de digitale wereld
Zelfstandig letterkunstenaar Lieve Cornil is al 27 jaar bezig met het schrijven, tekenen en ontwerpen van letters. Op jonge leeftijd droomde Lieve ervan om kalligraaf te worden. Na haar studies kwam ze in het Scriptorium de Toulouse terecht. In een meester-leerlingtraject leerde Bernard Arin haar de knepen van het vak. Na een carrière in het buitenland richtte Lieve haar eigen ontwerpbureau op in Brugge.
Dankzij haar eigen meester-leerlingopleiding kent ze als geen ander de meerwaarde van zo’n traject. Toen ze na een lezing over haar werk benaderd werd door Jolien Goemaere, herkende ze zichzelf in deze gedreven grafisch ontwerper. Met een een-op-een opleiding bij meester Lieve hoopt Jolien zich te vervolmaken in kalligrafie en lettertekenen. Met haar manuele letterkennis wil Jolien zich onderscheiden van concurrerende grafische vormgevers.
Een ontwerper met historisch en praktisch inzicht in de letterkunde kan nieuwe letters creëren voor hedendaagse toepassingen, zoals logo’s en huisstijlen. De opgedane vaardigheden hoopt Jolien later te kunnen delen met een nieuwe leerling. Op die manier blijft manuele letterkunde voorbestaan in onze digitale wereld.
"Het delen van kennis blijft voor mij een grote verrijking als ontwerper en mens."
Lieve Cornil