Evenementen EU-voorzitterschap Cultuur
Foto © Annelien Geenen
Empowering the Cultural and Creative Sectors in Data-Driven Audience Development 8 en 9 februari 2024
Voor de eerste cultuurconferentie van het EU-voorzitterschap, verzamelden we twee dagen lang in Kunstencentrum VIERNULVIER te Gent. Samen met 47 sprekers en meer dan 300 beleidsmakers, experts, academici en sectorprofessionals verdiepten we ons in de digitale transformatie van de culturele en creatieve sectoren (CCS). We besteedden bijzondere aandacht aan datagedreven werken en digitale technieken om culturele publieksparticipatie te verbreden en te versterken. Meer dan 270 personen volgden de sessies online via livestream.
Op het programma stonden:
- beleidsvoorstellen om datagedreven praktijken te bevorderen
- ethische overwegingen bij het gebruik van (publieks)data
- mogelijkheden voor de ontwikkeling van digitale en collectieve dataverwerkingsinfrastructuur
- het versterken van digitale vaardigheden
- het aanmoedigen van internationale kennisdeling en samenwerking rond datagebruik in de CCS.
De deelnemers konden proeven van Gentse praktijkvoorbeelden tijdens een inspirerende rondleiding langs de digitale culturele infrastructuur in kunstencentrum VIERLNULVIER, de gloednieuwe concertzaal van het Wintercircus en bibliotheek De Krook.
Tijdens de conferentie lanceerden we, met de steun van de ministers van Cultuur van de Vlaamse, Franse en Duitstalige Gemeenschap, de oproep om het Gent Manifesto te ondertekenen. Daarmee roept het Belgische EU-voorzitterschap op tot structurele samenwerking tussen de lidstaten, de Commissie en vooruitstrevende culturele spelers, en vraagt het de oprichting van het European Policy Forum on Data-Driven Audience Development in the Cultural and Creative Sectors.
De culturele omkadering werd verzorgd door saxofonist Andrew Claes. Voor zijn doctoraatsonderzoek ‘Jazz Hands’ zette Andrew een samenwerking op met het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen en het IDLab van de Universiteit Antwerpen. Hij gaf een improvisatie-optreden met zijn saxofoon waaraan een digitaal sensorsysteem was bevestigd. De klanken werden via algoritmen in real-time omgezet naar een muziekpartituur voor de begeleidende muzikanten van het Strijkkwartet Goeyvaerts. Na het diner werden de gasten getrakteerd op een algorave door het collectief Lambdasonic. Tijdens de rave gingen Algorave-coders aan de slag met code en algoritmen en zorgden zo voor een heftige technofuif.
Met het evenement en de openingsreceptie in het Gentse stadhuis toonden we Vlaanderen als innovatieve regio voor datatechnologie en digitale cultuurpraktijken. Alle sessies werden bovendien gelivestreamd via het eventplatform Hybr, mee ontwikkeld door de Vlaamse Overheid. Je kunt de sessies tot eind 2024 herbekijken op het online platform.
“After all, if not for culture and heritage, then what are we fighting for?”
Ilja Leonard Pfeijffer naar vermeend citaat van Winston Churchill
Unity in Diversity? Culture, Heritage and Identity in Europe 15 tot 17 april 2024
De conferentie ‘Unity in Diversity? Culture, Heritage and Identity in Europe' bracht meer dan 250 deelnemers en een 30-tal sprekers naar het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) en het Elisabeth Center Antwerpen. Geïnspireerd door sprekers zoals Ilja Leonard Pfeijffer, Mohamed Ouaamari, Constanze Itzel, Tinneke Beeckman, Caroline de Gruyter, Peter Sloterdijk, … bogen we ons over de rol van cultuur en erfgoed bij de vorming en uitdrukking van identiteit(en) in Europa, en onderzochten we de uitdagingen en kansen die daarmee gepaard gaan.
In tijden van globalisering, digitalisering, migratie en conflict, en in het Europa van vandaag en morgen, zochten we antwoorden op vragen zoals:
- Wat houdt een Europese culturele ruimte in en wie voelt zich daar (geen) deel van?
- Is er eenheid in de verscheidenheid?
- Hoe kijkt de wereld naar Europa?
- Wat is de rol van cultuur en erfgoed, en cultuur- en erfgoedinstellingen, in identiteitsvorming en in tijden van conflict?
- Welke betekenissen hebben gedenkplaatsen en landschappen voor het collectief herinneren?
Een indrukwekkende voorstelling van Rosas in de zalen van het KMSKA en een wondermooi optreden van het Waelrantkoor bezorgden de deelnemers een onvergetelijke ervaring. Een bezoek aan het museum Plantin-Moretus maakte hun culturele beleving compleet.
Na de conferentie kwam de Denkgroep EU en Cultureel Erfgoed bijeen in de prachtige Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Die groep van ambtenaren uit de verschillende Europese erfgoedadministraties komt 2 keer per jaar samen in de lidstaat die voorzitter is van de Raad van de EU. De Denkgroep werd in 2010 opgericht tijdens het toenmalige Belgische voorzitterschap en adviseert de Europese Commissie over het erfgoedbeleid in Europa. Tijdens de vergadering van de Denkgroep werd teruggeblikt op de conferentie en werd het ‘European Framework for Action on Cultural Heritage’ onder de loep genomen.
Voor de organisatie van het congres en de bijeenkomst van de Denkgroep werkten we nauw samen met de collega’s van het Agentschap Onroerend Erfgoed.
Informeel ministerieel werkdiner over Cultuur, Erfgoed en Europese Identiteit 13 mei 2024
Op 13 mei ontving de Vlaamse minister-president en minister van Cultuur de ministers van Cultuur van de EU-lidstaten op een informeel werkdiner in het KMSKA in Antwerpen. Zij bespraken de rol van cultuur en erfgoed bij het vormen van een Europese identiteit te midden van geopolitieke uitdagingen. Centraal stond de vraag: Hoe kunnen we de Europese identiteit versterken zonder afbreuk te doen aan de diversiteit van nationale, regionale en lokale identiteiten, en hoe kunnen cultuur, en culturele instellingen daartoe bijdragen? Eregast Sviatlana Tsikhanouskaya, President-Elect en hoofd van het Verenigd Transitiekabinet van Belarus, belichaamde de strijd voor democratie en Europese waarden en inspireerde het gesprek.
De avond startte met een rondleiding in het KMSKA. Het werkdiner vond plaats tussen de meesterwerken in de Rubenszaal. Daar overhandigde Sviatlana Tsikhanouskaya het schilderij ‘Belarusian Sun’ aan de Vlaamse minister van Cultuur. Dat was een symbolisch moment, want kunstenaar Ales Pushkin overleed in 2023 onder verdachte omstandigheden tijdens zijn gevangenschap in Wit-Rusland.
De hoge opkomst, interventies en actieve deelname van de EU-ministers onderstreepten de gedeelde overtuiging over de cruciale rol van cultuur en erfgoed in het Europese identiteitsdiscours. Ze zijn de dragers van onze geschiedenis, waarden en gedeelde ervaringen. Identiteit is multi-gelaagd en wordt gevormd door diverse verhalen en invloeden. Dat resulteert in een diversiteit aan regionale en lokale identiteiten binnen Europa. Culturele instellingen, kunstenaars en schrijvers vormen en hervormen voortdurend onze identiteiten met hun werk.
Na het diner verplaatsten de ministers zich naar de Koningin Elisabethzaal voor een uitvoering van de negende symfonie van Ludwig Van Beethoven door Le Concert Olympique, onder leiding van Jan Caeyers, en dat 200 jaar na de eerste uitvoering van het stuk. De koorfinale ‘Ode an die Freude’, met de vredesboodschap ‘Alle menschen werden Brüder’, werd in 1971 gebruikt als basis en inspiratie voor de Europese hymne.