De Raad Jeugdzaken
Foto © Erik Van Cauter
De regeringen van de 27 lidstaten van de Europese Unie zijn vertegenwoordigd in de ‘Raad van de Europese Unie’. Jeugdbeleid wordt besproken in de samenstelling van de Raad voor Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport (OJCS). De Raad Jeugdzaken vond plaats op 13 mei en werd voorgezeten door de Vlaamse minister van Jeugd. Hier werden de Raadshandelingen die door het Belgische Voorzitterschap waren voorgesteld, goedgekeurd.
Voorbereidingen
De voorbereidingen startten in 2019, in samenwerking met bevoegde autoriteiten op alle niveaus, de jeugdsector en vertegenwoordigers van Vlaamse, intra-Belgische en Europese autoriteiten en regeringen. Het Belgische Voorzitterschap was bevoorrecht om samen te werken met zo'n breed scala aan partners en supporters uit het jeugdveld.
Er werden intensieve inspanningen geleverd om jeugdparticipatie en betrokkenheid van de jeugdsector te waarborgen. Dat omvatte het opzetten van:
- schrijfgroepen
- werkgroepen
- informele Europese stuurgroepvergaderingen voor de EU Jeugddialoog
- vergaderingen met de Europese resonantiegroep voor jeugdwerk.
De groepen bestonden uit:
- vertegenwoordigers van de jeugdsector
- jeugdorganisaties
- nationale jeugdraden
- het Europees Jeugdforum
- Nationale Agentschappen
- Europese en internationale organisaties en instellingen zoals Eurodesk, EYCA, Eryica, Unicef
- onderzoekers en wetenschappers van (kennis)instellingen en instituten, waaronder PEYR, JOP, RAY, SALTO
- andere (Europese) experts die de voorbereidingen voor de evenementen en Raadshandelingen ondersteunden.
Ter voorbereiding werd er ook achtergrond onderzoek gepubliceerd. Die Europese publicaties boden een stand van zaken om de beleidsteksten en evenementen te ondersteunen:
- State of the Art 2023 European and international policy agendas
- Youth policy in the three communities of Belgium
- Taking Stock: Where are we now? Youth Work in contemporary Europe
- Mapping Existing European Youth Policy Strategies on Youth Work
- An inclusive society for young people: Concepts, current challenges, priorities and workable models for youth policy in the Flemish Community and in Europe
Foto © Erik Van Cauter
Raadswerkgroepen
Voordat een dossier door de Raad wordt goedgekeurd, heeft het al een lange weg afgelegd. Op basis van de voorbereidingen stelde het Belgische EU-Voorzitterschap ontwerpvoorstellen op voor een resolutie en conclusies. Dat zijn ‘soft’ wetgevingen op Europees niveau waarin de 27 lidstaten hun positie te kennen geven en consensus bereiken over een tekst. Ze zijn niet bindend maar schetsen een kader voor een gedeeld politiek standpunt en nodigen de Commissie en de lidstaten uit om actie te ondernemen.
Tijdens het Belgische Voorzitterschap werden de ontwerpen besproken in verschillende vergaderingen van de raadswerkgroep Jeugdzaken; de ‘Youth Working Party’. In die voorbereidende instantie bereidden ambtenaren van de 27 lidstaten en de Europese Commissie het werk van de Raad voor.
Foto © Erik Van Cauter
Raadshandelingen
De Raadresolutie over Jeugdwerkbeleid in een empowerend Europa
De Raadresolutie over Jeugdwerkbeleid in een empowerend Europa is officieel aangenomen op de Raad van 13 mei. De resolutie heeft tot doel jeugdwerk te versterken zodat het jonge mensen kan ondersteunen bij het navigeren naar autonomie binnen nieuwe realiteiten.
De tekst roept de lidstaten en de Commissie op om de ontwikkeling van kwalitatief jeugdwerk en jeugdwerkbeleid op alle niveaus te ondersteunen door:
- gelijke toegang tot jeugdwerk voor alle jongeren te waarborgen
- nieuwe vormen van vrijwillige en maatschappelijke betrokkenheid te faciliteren en te ondersteunen
- maatschappelijke waardering en erkenning van jeugdwerk te bevorderen en omgevingen te creëren die jeugdwerk mogelijk maken.
Het doel is om de rol van jeugdwerkbeleid in een empowerend Europa te versterken door:
- voort te bouwen op bestaande beleidsmaatregelen en parameters vast te leggen die het jeugdwerk in staat stellen zich te positioneren en aan te passen. Op die manier moet het jeugdwerk jonge mensen kunnen ondersteunen bij hun zoektocht naar autonomie binnen nieuwe realiteiten. Dat moet worden bereikt door middel van ‘agency’, participatie en inclusie, en in een context van welzijn, politieke en maatschappelijke betrokkenheid en een gevoel van zelfbeschikking.
- de ontwikkeling van kwalitatief jeugdwerk en jeugdwerkbeleid op alle niveaus te ondersteunen. Dat moet gebeuren met de nodige aandacht voor het lokale niveau dat het dichtst bij jongeren staat.
- het mogelijk maken van de creatie van ondersteunende omgevingen. Door die omgevingen samen met jeugdwerkers en jongeren te cocreëren kunnen jeugdwerkactiviteiten in openbare ruimtes worden georganiseerd op manieren die het beste aansluiten bij de behoeften van jongeren.
- gelijke toegang tot jeugdwerk voor alle jongeren te waarborgen. Via outreachend jeugdwerk kunnen netwerken tussen het jeugdwerk, maatschappelijk werk en andere sectoren die werken met jongeren uit kansengroepen, ondersteund worden.
- jeugdwerkers te voorzien van opleiding, training en leercompetenties (zoals kennis, vaardigheden, waarden, attitudes en kritisch denken). Zo krijgen ze de middelen die nodig zijn om de ‘agency’, het oordeelsvermogen en de navigatiecapaciteiten van jongeren in veranderende realiteiten te ondersteunen.
- nieuwe vormen van vrijwillige en maatschappelijke betrokkenheid te faciliteren en te ondersteunen. Dat kan zowel fysiek als online.
- de maatschappelijke waardering en erkenning van jeugdwerk te bevorderen in de veranderende Europese samenlevingen.
> Lees de volledige Raadresolutie over jeugdwerkbeleid in een empowerend Europa.
Foto © Freedom Photography
De Raadsconclusies over inclusieve samenlevingen voor jongeren
Het Belgisch voorzitterschap heeft Raadsconclusies over inclusieve samenlevingen voor jongeren geïntroduceerd. Die conclusies benadrukken de inzet om ervoor te zorgen dat geen enkele jongere wordt achtergelaten in onze samenleving en focussen in het bijzonder op jongeren met minder kansen.
In de conclusies worden de lidstaten en de Commissie opgeroepen om te streven naar sociale cohesie, rechtvaardigheid en inclusie, en om de participatie van jongeren in het democratisch leven te waarborgen. Dat kan door middel van inclusieve maatregelen die de betekenisvolle participatie van alle jongeren in besluitvorming vergemakkelijken, vooral via jeugdwerk.
De doelstellingen van de conclusies zijn:
- Gerichte maatregelen verzekeren die rechtvaardigheid, inclusie en steun voor jongeren bevorderen bij het innemen van hun plaats in de samenleving, door jeugdwerk en een transversaal, inclusief jeugdperpectief in relevante beleidsgebieden. Mechanismen voor de participatie bij besluitvorming door jongeren met diverse achtergronden kunnen worden gecreëerd, zoals jeugdraden en jeugdorganisaties, terwijl ook de participatie van jongeren buiten die organisaties wordt bevorderd.
- Actieve, betekenisvolle, rechtvaardige en gelijke participatie van jongeren verzekeren en hen een vormgevende rol geven in ruimtes die hen aangaan. Emancipatoire ruimtes ontwikkelen, aanpassen en beschermen om jongeren in hun ontwikkeling te versterken, en hun stemmen en input te erkennen en effect te geven.
- Jongeren verder met elkaar verbinden, hun ervaringen en interacties met diversiteit verzekeren en vergemakkelijken, bijvoorbeeld door leermobiliteit of grensoverschrijdende solidariteitsacties.
- De hefboom voor jeugdwerk en andere relevante structuren en diensten versterken om de ontwikkeling, mentale gezondheid en het welzijn van jongeren te ondersteunen. Dat moet jongeren helpen bij het overwinnen van barrières, ook die jongeren die risico lopen op uitsluiting.
De uitkomsten van de EU Jeugdconferentie in Gent zijn opgenomen in de Raadsconclusies over inclusieve samenlevingen voor jongeren. De zes aanbevelingen zijn opgenomen in paragraaf 26 en de vierendertig mogelijke uitvoeringsmaatregelen worden beschreven in bijlage III van de Raadsconclusies.
Een eindresultaat van de Jeugdconferentie is opgenomen in paragraaf 47. Daarin worden de lidstaten en Commissie uitgenodigd om middelen te introduceren om de opvolging van de uitkomsten van de EU Jeugddialoog te monitoren en om feedback te geven aan jongeren over die opvolging.
> Lees de volledige Raadsconclusies over inclusieve samenlevingen voor jongeren.
Foto © Erik Van Cauter
Conclusies over de nalatenschap van het Europees Jaar van de Jeugd 2022
De Raad heeft de conclusies over de nalatenschap van het Europees Jaar van de Jeugd goedgekeurd. Daarmee worden de significante prestaties die zijn behaald tijdens het initiatief, dat liep van 1 januari tot 31 december 2022, erkend. Die conclusies benadrukken het succes van het verankeren van een sterk jeugdperspectief en het bevorderen van ‘jeugdmainstreaming’ in alle relevante EU-beleidsmaatregelen. De Raad roept de Commissie op om voort te bouwen op dat momentum, onder andere door belangrijke mechanismen zoals de EU Jeugddialoog, nationale jeugdraden en het voorgestelde platform voor jeugdactoren te versterken.
Daarnaast wordt de Commissie, samen met de lidstaten, opgeroepen om met én voor jongeren te werken door:
- cocreatie en activiteiten voor wederzijds leren voort te zetten
- de EU Jeugddialoog te versterken
- op een jeugdvriendelijke manier te communiceren
- Nationale Jeugdraden te betrekken bij belangrijke acties
- de inclusiviteit van programma's zoals Erasmus+ te vergroten door middel van microsubsidies
- eerdere initiatieven op te nemen in de EU Jeugdstrategie 2019-2027
- de EU Jeugdwerkplannen te gebruiken om gemeenschappelijke werkterreinen aan te pakken
- de implementatie van de maatregelen op te volgen in het EU Jeugdverslag.
De Raadsconclusies moeten ervoor zorgen dat Europese jongeren kunnen blijven profiteren van de voorruitgang en positieve effecten die werden geboekt tijdens het Europees Jaar van de Jeugd.
> Voor meer informatie, lees de volledige Raadsconclusies.
Foto © Erik Van Cauter
De Raadsconclusies over de Europese en internationale beleidsagenda’s voor kinderen, jongeren en kinderrechten
Tijdens het Belgische Voorzitterschap was het de ambitie om de Raadsconclusies van 19 november 2010 over de Europese en Internationale Beleidsagenda’s voor Kinderen, Jongeren en Kinderrechten 2010/C 326/01 te actualiseren.
De Raadsconclusies over de Europese en Internationale Beleidsagenda’s voor Kinderen, Jongeren en Kinderrechten hebben tot doel:
- sterke verbanden en synergiën tussen beide agenda’s te creëren
- inspanningen van het Europese jeugdbeleid af te stemmen op bestaande en toekomstige kinderrechtenagenda’s.
De conclusies schetsen de initiatieven die op EU-niveau zijn genomen om kinderrechten te beschermen en om kinderen te beschermen tegen discriminatie. Daaronder vallen:
- de EU-strategie voor de Rechten van het Kind 2021-2024
- de EU Jeugdstrategie 2019-2027
- de aanbeveling van de Raad van 2021 voor het instellen van een Europese Kindergarantie.
Die conclusies moeten bijdragen tot een naadloze overgang van kindertijd naar volwassenheid - vooral voor jongeren in kwetsbare situaties - door een geïnformeerd beleid en betere coördinatie tussen betrokken beleidsgebieden. Hun doel is het bewustzijn te vergroten en de weg te wijzen naar betere samenwerking, coördinatie, informatie en uitwisseling op Europees niveau, tussen de belanghebbende beleidsterreinen.
> Lees de volledige conclusies over de Europese en internationale beleidsagenda’s voor kinderen, jongeren en kinderrechten.
Foto © Sanad Latifa
Raadsaanbeveling Europe on the Move
Op 15 november 2023 bracht de Europese Commissie het pakket ‘Skills and Talent Mobility’ uit. Dat bevatte een voorstel voor een aanbeveling van de Raad, getiteld 'Europe on the Move – leermobiliteitsmogelijkheden voor iedereen’.
Tijdens het Belgische EU-voorzitterschap vonden de onderhandelingen over dat voorstel voornamelijk plaats binnen het Onderwijscomité. De Werkgroep Jeugd droeg bij door het advies te formuleren om:
- beter rekening te houden met de bijzonderheden en realiteiten van informeel en niet-formeel leren
- jongeren en de jeugdwerksector te weerspiegelen in de voorgestelde aanbeveling.
Die suggesties werden opgenomen in de aanbeveling van het Onderwijscomité en moeten de impact van het jeugdveld garanderen.
Uiteindelijk werd de Raadsaanbeveling goedgekeurd door de ministers van Onderwijs tijdens het onderwijsgedeelte van de Raad voor Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport (OJCS).
> Lees de volledige Raadsaanbeveling.
Foto © Freedom Photography
Beleidsdebat Een gedachtewisseling over het belang van monitoring- en feedbackprocessen van de EU Jeugddialoog
Tijdens de Raad hielden de jeugdministers een beleidsdebat. De achtergrondnota van het Belgische voorzitterschap vormde de basis voor dat debat, samen met 6 aanbevelingen en 34 mogelijke uitvoeringsmaatregelen die door jongeren werden voorgesteld tijdens de EU Jeugdconferentie in Gent. Het debat ging over het belang van monitoring- en feedbackprocessen bij de EU Jeugddialoog, om beter tegemoet te komen aan de noden van jongeren.
De commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd onderlijnde het belang van feedback uit de EU Jeugddialoog in de beleidscyclus en de noodzaak van nauwere samenwerking met jongeren. Ze benadrukte dat actieve betrokkenheid van de lidstaten essentieel is voor een inclusieve dialoog, zodat de aanbevelingen van jongeren op het juiste niveau worden aangepakt: lokaal, nationaal en Europees.
De discussie beklemtoonde de noodzaak voor de lidstaten en de Europese Commissie om samen te werken aan een feedback- en monitoringssysteem voor de EU Jeugddialoog, om de uitkomsten van de EU Jeugddialoog op te nemen en een inclusieve dialoog te creëren die de stemmen van jongeren weerspiegelt in beleidsprocessen.
Foto © Erik Van Cauter
Ontbijtvergadering
Voor de start van de jeugdsessie van de Raad Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport (EYCS) vond een informele ontbijtvergadering plaats. Een diverse groep belanghebbenden kwam samen, onder wie ministers, vertegenwoordigers van EU-instellingen en vertegenwoordigers van de 9e, 10e en 11e cycli van de EU Jeugddialoog.
De bijeenkomst diende om ideeën uit te wisselen over actuele onderwerpen, zoals de Europese verkiezingen en stemrecht voor 16- en 17-jarigen. De deelnemers onderzochten ook manieren om de EU Jeugddialoog te verbeteren, zodat de stemmen van jongeren effectief worden geïntegreerd in het beleidsvormingsproces.
Om diepgaande discussies te bevorderen, werd gekozen voor rondetafelgesprekken. Er was een goede balans tussen de deelnemers aan elke tafel, met een mix van jeugdvertegenwoordigers, institutionele vertegenwoordigers, jeugdministers en -ambassadeurs.
De deelnemers formuleerden de volgende kernelementen om de zichtbaarheid van de EU Jeugddialoog te vergroten en meer jongeren te bereiken:
- Training is essentieel voor ministeriële en jeugddelegaties die deelnemen aan de EU Jeugddialoog.
- Een coherente en inclusieve communicatiestrategie gericht op de EU Jeugddialoog als geheel is belangrijk om opvolging en zichtbaarheid te verbeteren.
- Het is belangrijk om (de uitkomsten van) de EU Jeugddialoog te mainstreamen.
- Monitoring van de mainstreaming van de uitkomsten van de EU Jeugddialoog en de communicatiestrategie is noodzakelijk om een goede opvolging te waarborgen.
- Het is belangrijk om Nationale Jeugdraden en internationale niet-gouvernementele jongerenorganisaties (INGYO's) te betrekken.
De gesprekspartners voerden aan dat het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd naar 16 jaar de democratie kan versterken. Formele en informele politieke en burgerschapseducatie zijn echter cruciaal voor jeugdparticipatie. Het is essentieel om die educatie in EU-landen te bevorderen en om de jongerenorganisaties te ondersteunen die jongeren informeren en betrekken.
De uitkomsten van de rondetafelgesprekken benadrukten het belang van samenwerking tussen jeugdvertegenwoordigers en beleidsmakers om jongeren te versterken en hun deelname aan het vormgeven van de Europese toekomst aan te moedigen.